Thuốc hạ mỡ máu có tác dụng giảm cholesterol máu và giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch hoặc đột quỵ. Bên cạnh lợi ích, các thuốc hạ lipid máu cũng có thể gây ra những tác dụng phụ trên bệnh nhân do việc điều trị cần kéo dài.
Thuốc hạ mỡ máu có tác dụng giúp các chất béo có trong máu như cholesterol toàn phần, triglycerid, LDL-cholesterol và HDL-cholesterol trở lại mức giới hạn bình thường. Các nhóm thuốc hạ mỡ máu đang lưu hành như nhóm resin gắn acid mật (cholestyramin), nhóm fibrat (fenofibrat, clofibrat, gemfibrozil), niacin (vitamin PP), nhóm statin (simvastatin, artovastatin…) và thuốc mới là ezetimibe.
1. Tác dụng phụ của thuốc hạ mỡ máu
Thuốc hạ mỡ máu phải dùng kéo dài nên có thể gây ra những tác dụng không mong muốn trên bệnh nhân.
Trên gan mật:
Thuốc có thể làm rối loạn chức năng gan, làm tăng men gan SGOT/SGPT, dẫn tới hoại tử tế bào gan, đặc biệt là nhóm statin và fibrat. Khi các men gan SGOT/SGPT tăng lên gấp 3 lần bình thường bệnh nhân buộc phải ngừng thuốc. Bệnh nhân sẽ có dấu hiệu mệt mỏi, chán ăn, đau bụng trên, vàng da, vàng mắt, nước tiểu sẫm màu,…
Những trường hợp bị viêm gan cấp hoặc mãn tính, có men gan tăng kéo dài chống chỉ định dùng thuốc hạ mỡ máu.
Trên tiêu hóa:
Thuốc hạ mỡ máu có thể khiến bệnh nhân bị rối loạn tiêu hóa như khó tiêu, táo bón, khi dùng thuốc nhóm fibrat; đầy hơi, khó tiêu, tiêu chảy, táo bón, đau bụng, chán ăn khi dùng thuốc nhóm statin,…
Trên da, cơ, xương, khớp, tiết niệu
Thuốc hạ mỡ máu có thể làm đau cơ, yếu cơ, nhức mỏi các khớp, dị ứng da, ngứa, nổi mề đay. Đặc biệt nhóm fibrat có thể gây tiêu cơ vân, suy thận.
Trên thần kinh
Khi dùng thuốc hạ mỡ máu nhóm statin, một số người có thể bị giảm trí nhớ, nhầm lẫn, phù mạch thần kinh, chuột rút, bệnh lý thần kinh ngoại biên,…
2. Ai là người hay gặp các tác dụng phụ?
Không phải bất cứ ai khi dùng thuốc điều trị mỡ máu cao cũng gặp các tác dụng phụ kể trên. Những người có nguy cơ cao gặp tác dụng phụ là:
– Nữ hay gặp hơn nam
– Kết hợp nhiều loại thuốc giảm cholesterol một lần như statin và fibrat
– Người có bệnh thận hoặc gan,
– Tuổi cao trên 65 tuổi,
– Uống quá nhiều rượu
3. Cần làm gì để hạn chế các tác dụng phụ?
– Cần tuân thủ các chống chỉ định của thuốc, đặc biệt lưu ý đến các trường hợp có bệnh gan, thận
– Lưu ý thời điểm dùng thuốc để đạt hiệu quả cao và giảm tác dụng phụ như: thuốc nhóm fibrat dùng trong hoặc sau bữa ăn chính, nhóm statin nên dùng vào buối tối
– Cần duy trì nghiêm túc chế độ ăn và vận động đúng như: hạn chế mỡ động vật, thực phẩm nhiều cholesterol, nên ăn nhiều rau, trái cây, ngũ cốc nguyên cám, dầu olive, các loại quả hạch, đậu đỗ và cá,…, tập thể thao hợp lý.
– Tránh các thuốc hoặc thực phẩm có thể tương tác với thuốc như: bưởi chùm, amiodarone, clarithromycin, cyclosporine, itraconazole, gemfibrozil, saquinavir, ritonavir…
– Không sử dụng đồ uống có cồn, không hút thuốc lá.
– Theo dõi nếu gặp các tác dụng phụ khi dùng thuốc cần báo cho bác sĩ để nhận được tư vấn hợp lý.
Do các thuốc hạ mỡ máu đều có tác dụng phụ nên người bị mỡ máu cao mức độ nhẹ không nên tự ý mua thuốc về dùng mà cần tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa.
