Chế độ ăn nhiều chất xơ rất có lợi cho sức khỏe đường tiêu hóa. Hầu hết các loại thực phẩm giàu chất xơ có xu hướng ít calo, đường và chất béo, vì vậy chúng thường tốt cho sức khỏe.
Khi ăn thực phẩm giàu chất xơ, chúng ta có thể cảm thấy no lâu hơn, giúp giảm cảm giác thèm ăn và ăn quá nhiều.
Ngoài ra, chế độ ăn giàu chất xơ thường là một phần của chế độ ăn ít cholesterol, tốt cho tim mạch.
Chất xơ có ở trong các thực phẩm nguồn gốc thực vật. Có 2 loại chất xơ là loại hòa tan trong nước và loại không tan trong nước.
– Chất xơ tan trong nước có nhiều trong các loại hạt đậu như: đậu nành, đậu ngự, đậu tây, rau, trái cây…
– Chất xơ không hòa tan trong nước như: cám lúa mì, hạt ngũ cốc chưa xay, rau. Chất xơ này hút nước, tăng khối lượng chất bã khiến quá trình thải cặn bã mau hơn. Vì vậy nên ăn nhiều loại thực phẩm có đủ hai loại chất xơ.
Nhu cầu chất xơ khuyến nghị cho người Việt Nam ít nhất là 20 – 25g/người/ngày. Khi ăn các món có chất xơ thì cần uống nhiều nước để giúp đẩy chất xơ qua ruột dễ dàng.
Các loại ngũ cốc giàu chất xơ tốt cho sức khỏe
Trong khi việc tiêu thụ nhiều ngũ cốc tinh chế có liên quan đến các vấn đề sức khỏe như béo phì và viêm nhiễm, thì ngũ cốc nguyên hạt lại mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, trong đó có lợi ích giảm nguy cơ mắc tim và bệnh đái tháo đường.
Một trong những cách bổ sung chất xơ hiệu quả là sử dụng ngũ cốc nguyên hạt. Ngũ cốc nguyên hạt rất giàu vitamin B và chất chống oxy hóa, giúp bảo vệ tế bào khỏi bị hư hại. Chúng có nhiều chất xơ, liên kết với các axit béo như LDL cholesterol và mang chúng ra khỏi cơ thể trước khi chúng có thể làm tắc nghẽn động mạch và dẫn đến đau tim hoặc đột quỵ.
Ăn ngũ cốc nguyên hạt có thể giảm nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường loại 2, tăng huyết áp và bệnh tim. Chúng cũng là nguồn thức ăn cho vi khuẩn có lợi trong hệ vi sinh vật đường ruột giúp giảm viêm trong cơ thể.
Ngũ cốc nguyên hạt có ba phần:
- Cám: Là lớp vỏ cứng bên ngoài. Nó chứa chất xơ, khoáng chất và chất chống oxy hóa.
- Nội nhũ: Lớp giữa của hạt chủ yếu được tạo thành từ carbs.
- Mầm: Lớp bên trong này có các vitamin, khoáng chất, protein và các hợp chất thực vật.
Các loại ngũ cốc nguyên hạt phổ biến bao gồm:
- Cám
- Bánh mì nguyên cám
- Yến mạch
- Mì ống làm từ lúa mì nguyên cám
- Gạo lứt
- Ngô
- Hạt giống
- Lúa mạch
- Các loại ngũ cốc nguyên hạt khác
Vai trò của chất xơ trong phòng và điều trị táo bón
Việc thiếu chất xơ trong chế độ ăn uống là một trong những nguyên nhân phổ biến phát sinh bệnh táo bón. Vì vậy, bằng cách tăng cường thực phẩm giàu chất xơ sẽ giúp cải thiện táo bón hiệu quả.
Có hai loại chất xơ: chất xơ hòa tan và chất xơ không hòa tan.
Chất xơ hòa tan hấp thụ nước. Nó liên kết với các axit béo, tạo thành một chất giống như gel giúp phân mềm.
Chất xơ không hòa tan không hòa tan trong nước. Nó làm tăng khối lượng lớn và độ ẩm cho phân. Chất xơ không hòa tan đi qua cơ thể hầu như không thay đổi, giúp phân có khối lượng lớn và kết cấu mềm, giúp phân dễ dàng đi ngoài hơn.
Lưu ý: Người bệnh nên bổ sung chất xơ vào chế độ ăn uống một cách từ từ để tránh đầy hơi.
